Szukając króla królów (akt.)

Znamy już wszystkie rozstrzygnięcia sezonu 2015/16. Króla strzelców rozgrywek każdy z nas znał już zapewne od kilku miesięcy. Nemanja Nikolić zdobył w zakończonym kilka dni temu sezonie 28 goli i był to najlepszy wynik od 29 bramek Marka Koniarka z 1996r. Węgier bardzo szybko wypracował sobie sporą przewagę nad innymi snajperami, nie ścigał się z nimi, lecz z historią. Wielu bowiem sugerowało, że Nikolić może pobić rekord Ekstraklasy sprzed niemal 80 lat. Ruszamy w podróż w przeszłość w poszukiwaniu najlepszego króla strzelców.

Jak jednak zmierzyć wynik Nikolicia na tle poprzednich najlepszych snajperów, sięgając pierwszego sezonu, w którym tytuł mistrza kraju rozstrzygał się w systemie ligowym czyli 1927 r.? Jak porównać obecny wynik napastnika Legii z wyczynem Henryka Reymana, który we wspomnianym sezonie ustanowił rekord, zdobywając 37 bramek?

By uzyskać jakiś stopień porównania, warto zacząć od obliczenia średniej zdobytych bramek danego zawodnika na mecz (tabela poniżej, kolumna nr 3). Wszak Reyman rozegrał w pierwszym ligowym sezonie tylko 23 mecze, podczas gdy Nikolić grał we wszystkich 37 kolejkach minionego sezonu. Pod względem średniej bramek na mecz w jednym sezonie, najlepszy jest legendarny napastnik Ruchu Chorzów Ernest Wilimowski, który w 1939 r. w 13 meczach niedokończonego sezonu zdobył 26 bramek, co daje imponującą średnią 2 goli na spotkanie. Drugi jest wynik Reymana z rekordowego sezonu ze średnią 1,61, trzeci ponownie Wilimowski (1,57 w 1934), a czwarty Ludwik Gintel z Cracovii (1,32 w 1928). Dopiero na piątym miejscu melduje się przedstawiciel powojennych czasów – Włodzimierz Lubański (1,28 w 1965/66).

Średnią przynajmniej jednej bramki na mecz w królewskim sezonie może się pochwalić 17 zawodników (przy czym Wilimowskiemu zdarzyło się to trzykrotnie, a legendom Górnika Zabrze Lubańskiemu i Ernestowi Polowi po dwa razy). Z czasów przedwojennych tylko raz (Artur Woźniak z Wisły Kraków w 1933 r.) król strzelców miał średnią poniżej 1 gola (dokładnie 0,9). Jak wypada tu Nikolić? Jego wynik (0,76 gola na mecz) daje mu 44. miejsce, nie tylko za legendami II RP i PRL, ale także za Tomaszem Frankowskim, Stanko Svitlicą, Pawłem Brożkiem czy Maciejem Żurawskim. Identyczną średnią 0,76 gola zanotował zawodnik, który, podobnie jak Nikolić, strzelał wcześniej w lidze węgierskiej – Artjoms Rudņevs..

Powyższa lista nazwisk i dat sygnalizuje, że w poszukiwaniu porównywalności trzeba drążyć głębiej, gdyż dawniej w meczach padało więcej bramek. Problem ten można rozwiązać dwojako. Pierwszy sposób to wyliczenie udziału bramek króla strzelców w ogóle goli zdobytych w całym sezonie przez wszystkie drużyny (kolumna nr 8). W tej kategorii miażdżąco wygrywa Wilimowski (9,6% wszystkich bramek w 1939) przed inną legendą „Niebieskich” – Gerardem Cieślikiem, który zdobył 6,5% goli, jakie padły w 1953 r. Napastnicy z Chorzowa dominują w tej klasyfikacji, zajmując cztery pierwsze miejsca (na przemian Wilimowski i Cieślik), a w pierwszej dziesiątce jest ich ośmiu (raz jeszcze Wilimowski, dwukrotnie Teodor Peterek, na miejscu ósmym Leonard Piątek, król strzelców z 1938 r. w barwach AKS Chorzów). Najlepszą dziesiątkę uzupełniają Lubański i Jan Liberda z Polonii Bytom (1962), a pierwszym zawodnikiem spoza Śląska jest Michał Matyas z Pogoni Lwów (1935).

Jak stworzymy klasyfikację według drugiej metody? Dzieląc średnią bramek na mecz w całych rozgrywkach przez średnią goli najlepszego snajpera na mecz. W tym przypadku (kolumna nr 9) sytuacja różni się niewiele: dominują piłkarze ze Śląska (Lubański x3, Wilimowski x2, Liberda, Cieślik), ale w pierwszej dziesiątce pojawiają się też nazwiska z niedalekiej przeszłości: Marek Leśniak (Pogoń, 1986/87) i Paweł Brożek (Wisła, 2007/08), a jedenasty jest inny napastnik „Białej Gwiazdy” Tomasz Frankowski (2004/05; oczko przed nim sklasyfikowany jest Reyman). Nikolić w pierwszej klasyfikacji jest obecnie na 51., a w drugiej na 44. miejscu (tuż za Robertem Lewandowskim). W obu klasyfikacjach znalazło się 95 królów strzelców.

Kto, według pierwszej klasyfikacji (kolumna nr 8), był „najsłabszym” królem strzelców? Na dole zestawienia dominują przedstawiciele czasów współczesnych. Tylko ośmiu królów zdobywało mniej niż pół gola na mecz: Włodzimierz Ciołek (Górnik Wałbrzych, 1983/84), Frankowski (Jagiellonia Białystok, 2010/11), Mariusz Śrutwa (Ruch Chorzów, 1997/98), Bogusław Cygan (Stal Mielec, 1994/95), Leszek Iwanicki (Motor Lublin, 1984/85), Robert Demjan (Podbeskidzie, 2012/13), Arkadiusz Bąk (1997/98) oraz najgorszy z nich (średnia 0,41) Sylwester Czereszewski, który w barwach Legii w 1997/98 w 34 meczach zdobył 14 bramek, czyli tyle samo, co Bąk i Śrutwa, którzy jednak rozegrali, odpowiednio, cztery i pięć spotkań mniej. Sezon ten był wyjątkowy, gdyż koronę króla strzelców zdobyło w nim trzech zawodników (Śrutwa, Bąk, Czereszewski), a ich wynik w odniesieniu do sumy goli w całym sezonie (po 1,92%) sytuuje snajperów na samym dnie tej klasyfikacji.

Zestawiając zaś średnią zdobycz króla strzelców ze średnią bramek na mecz w sezonie (kolumna nr 9), na dole tabeli, prócz Czereszewskiego czy Demjana, pojawiają się także nazwiska przedwojenne: Jerzy Wostal (AKS Chorzów), Antoni Lewandowski (ŁKS Łódź) i wspomniany Woźniak z Wisły, którzy w 1937 r. zaliczyli po 14 trafień. Niewiele wyżej są przedstawiciele Warty Poznań: Kajetan Kryszkiewicz i Fryderyk Scherfke (1932 r.). To podejście daje wyniki najbardziej przemieszane piłkarskimi epokami, dlatego można uznać, że jest ono najbardziej odpowiednie do dokonywania porównań historycznych.

Poniżej tabela prezentująca pełne dane.
W kolejnych kolumnach:
1 – liczba występów w sezonie,
2 – liczba bramek w sezonie,
3 – średnia goli króla strzelców na mecz,
4 – średnia goli w danym sezonie dla całej ligi,
5 – gole drużyny króla strzelców w danym sezonie,
6 – % goli króla strzelców we wszystkich golach drużyny,
7 – liczba goli łącznie w sezonie,
8 – % goli króla strzelców w liczbie bramek ogółem, zdobytych przez wszystkie drużyny w sezonie,
9 – średnia zdobycz króla strzelców do średniej bramek na mecz w całym sezonie.

~ fid, Tomasz Gomuliński
~ fot. Marcin Łagowski
Źródło danych: Encyklopedia Ekstraklasy, W.Frączek, M.Gudebski, J.Owsiański

Komentarze: